10 ნაბიჯი ენერგიის სექტორში პუტინის რეჟიმის დასამხობად
თარიღი: 10 მარტი 2022
ორიგინალი ვერსია იხილეთ ქვემოთ
ენერგიის სექტორი ერთ-ერთი ყველაზე რთულად სანქცირებადი სექტორია. აღსანიშნავია, რომ რუსეთი, ერთი მხრივ, ძლიერად არის დამოკიდებული ენერგო რესურსების გაყიდვაზე, მეორე მხრივ კი, რუსული გაზის მარაგების ბაზარზე შემცირება ფასის ზრდას გამოიწვევს, რითიც მოგებული რუსეთი რჩება.
უკრაინელი ექსპერტერები აქტიურად მოუწოდებდნენ საერთაშორისო საზოგადოებას, განსაკუთრებით კი გერმანიას, დროულად დაეწყოთ ენერგო მომარაგების წყაროების რეალური დივერსიფიკაცია. რაც არ განხორციელდა. ახლა კი რთული გადაწყვეტილებების მიღება არის საჭირო, რათა საბოლოოდ და ეფექტურად მოხდეს რუსეთის მიერ უკრაინისა და ევროკავშირის ქვეყნების წინააღმდეგ ენერგიის, როგორც იარაღის, გამოყენების ხელის შეშლა და აკრძალვა.
ამჟამად არსებობს შესაძლებლობა რუსეთს ინფრასტრუქტურაზე, ფონდებზე, ენერგეტიკაში ახალ პოტენციურ ხელშეკრულებებზე წვდომა შეეზღუდოს, ასევე, შესაძლებელია ამ საკითხების და ღონისძიებების აქტიური მხარდაჭერა და ლობირება. ამაზე დაწვრილებით იხილეთ ქვემოთ.
იმპორტიორმა ქვეყნებმა მინიმუმამდე უნდა დაიყვანონ რუსული წარმოშობის ენერგიის შესყიდვა. „OPEC“-ის [ნავთობის ექსპორტიორ ქვეყანათა ორგანიზაცია] წევრმა ქვეყნებმა,[1] ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და კანადამ უნდა გაზარდონ ნავთობის წარმოება რუსული ნავთობის ბაზრიდან თანდათანობით ამოღებისათვის. ამ გარდამავალ პერიოდში, რუსეთთან ვაჭრობის უზრუნველსაყოფად, უნდა მოხდეს „საკვები ნავთობის სანაცვლოდ“ პოლიტიკის დანერგვა.
1. ნავთობისა და გაზის გიგანტებმა უნდა განაგრძონ რუსული პროექტებიდან გამოსვლა, რათა არ მოხდეს რუსეთისათვის ბუნებრივი რესურსების განვითარების ახალი ტექნოლოგიების გაზიარება. რამდენიმე კომპანიამ, მათ შორის, „BP“, „Equinor“, „Exxon“ უკვე დატოვა რუსული ბიზნესი. მნიშვნელოვანია, რომ სხვა დიდმა კომპანიებმაც იგივე გააკეთონ. განსაკუთრებით იმ კომპანიებმა, რომლებიც არ ჩქარობენ რუსეთთან თანამშრომლობის გაწყვეტას ან ინვესტიციების გაყინვას, მაგალითად, „Total“, „Wintershall“, „Trafigura“ და სხვები. პარალელურად უნდა გაძლიერდეს ზეწოლა იმ არადასავლურ კომპანიებზე, რომლებსაც აქვთ აქციები რუსულ პროექტებში. მაგალითად, ინდური „ONGC Videsh“, იაპონური „SODECO“, „JOGMEC“, „NEXI“, „Mitsui“ და „Mitsubishi“.
2. ევროკავშირმა საკუთარ თავზე უნდა აიღოს ევროკავშირის ტერიტორიაზე არსებული იმ გაზის შემნახავი საცავების მართვა, რომელიც ამჟამად გაზპრომის ხელშია. ეს ნაბიჯი დაეხმარება ევროპას, რომ არ განმეორდეს ამ ზამთრის შემთხევა გაზის არასაკმარის შევსებასთან დაკავშირებით. 2021 წელს გაზპრომმა არ შეავსო შემნახავი საცავები, რაც გახდა ევროპაში ფასების ზრდის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი. სიტუაცია 2022 წლის თებერვალშიც კრიტიკული დარჩა. რუსეთის ოფიციალური პირები კვლავ იმუქრებიან, რომ ევროკავშირისათვის გაზრდიან ბუნებრივი აირის მიწოდების ფასს. აუცილებელია უკრაინის ევროკავშირთან გაზის ტრანსპორტირების სისტემის ზოგადი მართვის უზრუნველყოფა და მისი ევროპისათვის, როგორც სარეზერვო საცავის გამოყენება. ამასთანავე, მნიშვნელოვანი იქნება უკრაინული გაზის საბადოების აღმოჩენა და განვითარება (რეზერვების მიხედვით ევროპაში მეორე) და რუსეთის ევროკავშირის ბაზრიდან გაძევების პრიორიტიზირება.
3. ევროკავშირმა უნდა მოახდინოს რუსული ენერგო კომპანიების აქტივების კონფისკაცია ან დროებით მართვაში გადაცემა. კერძოდ, გაზსადენები („OPAL“, „Nord Stream“, „Yamal-Europe“-ის ნაწილი), ქიმიური მრეწველობის ობიექტები, ელექტროენერგიის წარმოება, ნავთობის გამწმენდი ქარხნები. რუსული კომპანიების წილები კომპანიების ევროპულ შუამავლებთანაც უნდა გაიყინოს. მოლდოვას მაგალითი ნათლად აჩვენებს, თუ როგორ მარტივად მანიპულირებს რუსეთი ადგილობრივ ოფიციალურ პირებზე უცხოური აქტივებით.
4. ქვეყნებმა უნდა შეწყვიტონ თანამშრომლობა „Rosatom“-თან და მის შვილობილ კომპანიებთან. ბირთვულ ენერგიაზე რუსეთზე დამოკიდებულება ზუსტად იგივეა, რაც დამოკიდებულება გაზის სექტორში. სლოვაკეთი იყო პირველი ქვეყანა, რომელმაც ამ თანამშრომლობაზე უარი თქვა და მნიშვნელოვანია მას სხვა ქვეყნებიც აყვნენ. საჭიროა ურანის რუსული მარაგების სანქცირება და რუსული საწვავის ჩასანაცვლებლად ბირთვული საწვავის სადგურის განთავსება უკრაინაში.
5. საერთაშორისო საზოგადოებასთან ურთიერთობის (PR) ცნობილმა სააგენტოებმა უნდა შეწყვიტონ რუსულ ენერგო კომპანიებთან თანამშრომლობა, როგორიც არის გაზპრომი. ევროპაში „Nord Stream 2“ მილსადენის მშენებლობა არის ნათელი მაგალითი იმისა, თუ რამდენ ფულს ხარჯავენ რუსეთის ოფიციალური პირები პროპაგანდისთვის და როგორ იყენებენ ენერგო კომპანიებს ამ მიმართულებით. მანიპულაციების გავრცელების ხელშეწყობა უნდა შეწყდეს.
6. ევროკავშირმა უნდა აიძულოს რუსეთი მოახდინოს ევროპული კანონმდებლობის იმპლემენტაცია და მისცეს ევროკავშირს ცენტრალური აზიის ქვეყნებიში გაზის მარაგებზე წვდომა. ევროპის კომისიამ უნდა განავითაროს ენერგო მარაგების შაბლონური ხელშეკრულებები ენერგო გაერთიანების [Energy Union] ფარგლებში. ეს მას შესაძლებლობას მისცემს თავიდან აიცილოს გაზპრომის მიერ ქვეყნების მანიპულირება. შაბლონში უნდა ჩაიწეროს მოთხოვნა, რომ რუსეთმა იმუშაოს ევროპული კანონმდებლობით. თუ მსგავსი ნორმები სინქრონულად იქნება მოთხოვნილი ევროკავშირში დაფუძნებული ყველა მყიდველის მიერ, რუსეთს არ ექნება სხვა გზა გარდა თანხმობისა. დამატებითი ფაქტორი იქნება ევროკომისიის მიერ ანტიმონოპოლიური გამოკვლევის განახლება ევროპის გაზის ფასებზე 2021-2022 წლებში რუსული გავლენის დასადგენად.
7. ევროკავშირის ქვეყნებმა და ამერიკამ უნდა მოითხოვონ რუსული ენერგო კომპანიებისგან მეტად გამჭვირვალე ანგარიშგება. მათ ოპერაციებში გამჭვირვალობის ნაკლებობა და ასევე “ESG” [Environmental, Social and Governance/ გარემოსდაცვითი, სოციალური და მართვა] სტანდარტების უგულებელყოფა შესაძლებლობას აძლევთ დაზოგონ მილიონები, რათა მოემზადონ ომისთვის, გაამდიდრონ ხელისუფლებაში მყოფი პირები, ხელი შეუწყონ კორუფციას, არაკანონიერად დაიკავონ სხვა ქვეყნის ტერიტორიები. თითოეული ლიცენზიის საჯაროდ გამოქვეყნებული ანგარიშები, მაგალითად, „EITI“ [Extractive Industries Transparency Initative - მომპოვებელი ინდუსტრიების გამჭვირვალობის ინიციატივა] სტანდარტების შესაბამისად, აუცილებელი მოთხოვნა უნდა გახდეს ენერგო კომპანიებთან ნებისმიერი დიალოგისას. ეს არ უნდა იყოს რუსეთის არჩევანის საგანი, არამედ სავალდებულო პირობა.
8. ქვეყნებმა, რომლებსაც გააჩნიათ სპეციალური პირობები ბიზნესის კეთებისთვის (იგ. ოფშორული ზონები) უნდა დახურონ ყველა ოფშორული კომპანია საბოლოოდ რუსეთის ბენეფიციარებით. ოფშორები ხელს უწყობს რუსული ფულის დამალვას საჯარო კონტროლის სფეროდან „შავი ფულის“ ზონაში. შედეგად კი ეხმარება კორუფციას, არაკანონიერ გამდიდრებას, ომს სხვა ქვეყნებთან. რუსული ოფშორების დესტრუქცია იქნება გამაფრთხილებელი სიგნალი სხვა ავტორიტარული მთავრობებისათვის.
9. იმპორტიორმა ქვეყნებმა ნულამდე უნდა დაიყვანოს რუსული ენერგიის შესყიდვა. ყველა ქვეყანას არ აქვს იმის ფუფუნება სრულად თქვას უარი რუსულ ნავთობსა და გაზზე, თუმცა თითოეულ ქვეყანას შეუძლია ენერგიის შესყიდვის დროს რუსეთი სიის ბოლოში დააყენოს. ასევე, რეალური საფრთხეა ნავთობისა და გაზის გადახდების დაგვიანება. განსაკუთრებით ფინანსური სანქციების ფონზე, უფრო და უფრო მეტი დასავლური ბანკი ამბობს უარს რუსეთში გადარიცხვებზე. მართალია, ეს არ იქნება დამატებითი წნეხი ბაზარზე, მაგრამ რუსეთს შესაძლებლობა არ მიეცემა სრულად იყოს წარმოდგენილი მსოფლიოში ნავთობისა და გაზის გაყიდვებში, და ასევე, ვერ მიიღებს შემოსავლებს აგრესიული ომის საწარმოებლად.
10. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, ევროკავშირმა, იაპონიამ და სხვა ქვეყნებმა უნდა აკრძალონ ბანკების მიერ სესხების გაცემა რუსეთში ენერგეტიკული პროექტებისათვის ან პროექტებზე, რომელთანაც რუსული კომპანიები თანამშრომლობენ. ასევე, აკრძალონ რუსეთში თანამედროვე ტექნოლოგიების ექსპორტი. უნდა დაიბლოკოს ნებისმიერი ახალი ინიციატივა ან ტექნოლოგია, რისი იმპლემენტაციაც რუსეთს სურს, რათა არ შეიქმნას რუსეთის მიერ მანიპულაციისა და სანქციებისათვის თავის არიდების შესაძლებლობა.
განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს, რომ შეიქმნას უნივერსალური მექანიზმი, რომელიც ხელს შეუშლის უცხოელ პოლიტიკოსებს მიიღონ რუსული დაფინანსება ან ეკავოთ თანამდებობა რუსულ კომპანიებში.
ორგანიზაციები:
[1] ამჟამინდელი წევრები: ალჟირი, ანგოლა, ეკვატორული გვინეა, გაბონი, ირანი, ერაყი, კუვეიტი, ლიბია, ნიგერია, კონგოს რესპუბლიკა, საუდის არაბეთი, გაერთიანებული არაბთა საემიროები და ვენესუელა.
Energy is one of the hardest sectors to sanction. On one hand, Russia is heavily dependent on selling its energy resources, and on the other hand, the decrease of Russian gas supplies will cause the price surge, letting Russia win.
Ukrainian experts were calling for years especially on Germany to start a real diversification of sources of energy supply. This was not done. Now the complicated decisions are needed to effectively ban Russia from further use of energy as a weapon against both Ukraine and the EU countries. There is a possibility to limit Russian access to infrastructure, funds, potential new contracts in energy, as well as to the opportunities to continue its propaganda. Below is a detailed explanation.
Importing countries should minimize purchases of energy of Russian origin. OPEC countries, the United States, and Canada must increase oil production in order to eliminate Russian oil on the world market over time. Oil in exchange for food policy has to be introduced to ensure trade with Russia during the transition period.
1. Oil&gas majors have to continue exiting from Russian projects not to share with Russia new technologies of natural resource development. First companies, including ВР, Equinor, Exxon, have already started to exit their business with Russia. It is important that other large companies do that. Especially those that currently do not rush into cancelling cooperation or declare mere freeze of investments – such companies as Total, Wintershall, Trafigura and other. It is important to execute pressure also on non-Western companies that own shares in Russian projects – such companies as the Indian ONGC Videsh, the Japanese SODECO, JOGMEC, NEXI, Mitsui, and Mitsubishi.
2. The EU has to take over the management of gas storages in the EU that are currently controlled by Gazprom. This will help not to repeat the situation with their insufficient filling last winter. Gazprom did not fill its storages in 2021 that became one of the reasons for increasing prices in Europe. The situation remains to be critical as of this February, and Russian officials threaten of even higher gas prices for the EU.It is necessary to ensure the general management of Ukraine’s gas transportation system with the EU, its usage as a backup storage for Europe. It is also necessary to ensure priority in exploration and development of Ukrainian gas fields (2nd place in Europe in terms of reserves) and ousting Russia from the European market.
3. The EU has to confiscate the assets that belong Russian energy companies, or to transfer them into temporally management by the national concerns. This includes gas pipelines (OPAL, Nord Stream, part of Yamal-Europe), chemical industry facilities, electricity generation, oil refineries. Shares of the Russian companies in their European intermediaries have to be frozen. The example of Moldova shows how Russia easily manipulates its foreign assets to create pressure on public officials in a country.
4. Countries all over the world have to stop cooperation with Rosatom and its subsidiaries. The dependency on Russia in nuclear energy is absolutely the same as the dependency in gas sector. Slovakia started refusing from such cooperation, and it is important for other countries to follow this example. The supplies of Russian uranium also have to be sanctioned. To replace Russian fuel a nuclear fuel plant is to be set up in Ukraine.
5. Renowned international PR agencies have to stop cooperation with Russian energy companies, such as Gazprom. Promotion of the Nord Stream 2 construction in Europe is a vivid example of how much money was put by Russian officials into the propaganda, using their energy companies. Support to spreading manipulations has to be stopped.
6. The EU has to make Russia implement the European legislation and grant an access to gas supplies from Central Asian countries. The European Commission has to develop a template contract for energy supplies from Russia in the framework of the Energy Union. That would help it not let Gazprom manipulate each country. Such a template has to include requirement to Russia to work under the European legislation. If such norms will be simultaneously demanded from all EU-based buyers, Russia will have no other option but to agree. The additional factor can be resumption of the antitrust probe by the European Commission into Russian impact on the European gas prices in 2021-2022.
7. The EU member states and the U.S. have to demand more transparent reporting of the Russian energy companies. It is lack of transparency in their operation, as well as ignoring of the ESG (environmental, social, governance) standards, that enabled to pump out millions to prepare war, enrich people in power, spread corruption, unlawfully seize territories of other countries. Public reporting of each license, e.g. based on the EITI standards, has to become an absolute requirement for any dialogue with energy companies. It is not a Russian choice, but rather a mandatory condition.
8. Countries with special conditions of doing business (offshore zones) have to close all offshore companies with Russian final beneficiaries. It is offshores that are a way of hiding Russian money from public control in the “black cash” zone that further supports corruption, unlawful enrichment, as well as wars in other countries. Destruction of Russian offshores will become a signal for other authoritarian countries.
9. Importer countries have to decrease to a zero the priority of buying Russian energy. Not all countries can afford to fully refuse from Russian oil or gas right now. However, all countries can put Russia the last in the list of producers to buy energy from. Payments for oil and gas can be delayed. Considering financial sanctions, even more Western banks refuse to transfer payments. This will not put an additional pressure on the market, but will not let Russia to be fully included into selling oil and gas in the world, as well as receive revenues for the needs of aggressive war.
10. The U.S., the EU, Japan and other countries have to ban banks from providing loans for energy projects in Russia or together with Russian companies, as well as to ban modern technology exports. Any new initiatives or technologies that Russia wants to implement have to be blocked not to create opportunities for Russia to manipulate and bypass sanctions.
A separate focus of work is the creation of universal mechanisms to prevent foreign politicians from receiving Russian funds and holding posts in Russian companies.